Un oitavo aniversario moi triste

Ata a zona de Herat, onde están os españois, deixou de ser segura

Miguel A. Murado, La Voz de Galicia- 8/10/2009

Se algunha vez foi unha misión de paz, a ocupación de Afganistán converteuse de xeito incontestable nunha guerra e a morte dun cabo español onte, como a doutros oito soldados norteamericanos fai uns días, debe verse non como unha anomalía ou como un fallo das medidas de protección, senón como unha tráxica normalidade. Se algún significado adicional ten esta morte é a de confirmar algo que se temía: que ata Herat, a provincia na que se atopan as tropas españolas, tampouco é segura xa.

Ata agora, os españois gozaban dunha certa calma porque alí non son tan predominantes os pastún, a etnia onde os talibán teñen máis apoios. Con todo, parece ser que algunhas das últimas escaramuzas protagonizáronas guerrilleiros tayikos, o que indicaría o surgimiento dunha resistencia local non necesariamente talibán. Con todo, a zona de despregamento española segue estando entre as menos perigosas do país e é pouco probable que, de momento, desátense nela ofensivas como as que se están producindo no sur ou no leste.

Triste aniversario, sen dúbida, este de o derrocamento dos talibán. Pero o máis triste é que se trata do oitavo. Isto quere dicir que as tropas internacionais levan xa tanto tempo controlando o país como no seu día os soviéticos e tres veces máis que os propios talibán. Case un decenio despois séguese falando de gañarse os corazóns dos afgáns ou de reconstruír o país, o que dá unha idea de ata que punto as cousas non foron como se esperaban cando se bautizou aquela operación como Liberdade duradeira. Se houbo algo de liberdade, certamente non durou moito e o demoledor fracaso das eleccións presidenciais, con elevadas cotas de fraude, non fixo senón polo en evidencia.

¿Cal é o futuro da misión? Contrariamente á retórica oficial, parece que os Gobernos empezan a inclinarse cara á posibilidade de marcharse, como xa o fixo a opinión pública. De aí as chamadas a elevar o número de soldados e adestrar ás forzas de seguridade afgás. é o mesmo que se empezou a dicir para preparar a retirada de Iraq, onde a ofensiva final do xeneral Petraus (o famoso «xorde») serviu para irse coa sensación de gañar algo.

Isto mesmo pide agora o xeneral McChrystal co apoio dos falcóns da Casa Blanca (Robert Gates, Hillary Clinton). Pero é difícil: en Iraq combatíase nunhas poucas cidades. En Afganistán requírese un despregamento enorme. E aí están as pombas (Joe Biden, James Jones) para recordarlle ao presidente Obama que a guerra xa custou a sangría de 288.000 millóns de dólares (outros 60.000 millóns no que vai de ano).

Ao final, como sucedeu coa URSS, é posible que sexan estas cifras, e non as de baixas, as que determinen o momento de irse. Pero antes terá que vencerse outro obstáculo maior, de tipo simbólico: a esaxerada significación con que se cargou a Afganistán e que pode atrasar a decisión aínda moito tempo.