"Antes de todo isto eu cría na pena de morte"

Marcos Pérez Pena | @zerovacas praza.com

En 1991 Ray Krone foi acusado do asasinato dunha camareira dun bar de Arizona ao que adoitaba ir para xogar os dardos. O proceso foi moi irregular e cheo de deficiencias, e Krone foi sentenciado a morte. Pasou dez anos na cadea e dous no propio corredor da morte, agardando pola data da súa execución. Un segundo xuízo probou a súa inocencia a través da non relación do seu ADN cos restos atopados no escenario do crime. O xuíz que se encargou deste segundo proceso recoñeceu publicamente as súas dúbidas sobre o fundamento da acusación, e mesmo considerou a posibilidade de anular directamente a primeira a sentenza.

Dende que Krone recuperou a súa liberdade, comezou a colaborar coa asociación Witness to Innocence, que traballa pola abolición da pena de morte, sobre todo a través da participación das persoas que nalgún momento estiveron no corredor da morte e das súas familias. Dende 1973 foron exculpados nos Estados Unidos un total de 142 condenados á execución. Casualmente, Krone foi o exonerado número 100.

A actividade de Witness to Innocence céntrase na educación pública, a acción directa, o traballo con medios de comunicación e o asesoramento lexislativo, poñendo ao descuberto os problemas dun sistema xudicial con deficiencias, así coma na compensación das persoas exoneradas. Witness to Innocence tenta persuadir as axencias gobernamentais para que adopten directrices que permitan a homes e mulleres exoneradas beneficiarse dos programas que, financiados polo goberno federal, proporcionan asistencia médica e financeira. A asociación foi promovida por Helen Prejean, a autora da obra Dead Man Walking.

Son xa 18 os estados norteamericanos nos que a pena de morte foi abolida por lei. E no 2012 só houbo execucións en nove. Semella que os Estados Unidos, único país de América no que aínda se executa, camiña cara á erradicación desta práctica: nos últimos seis anos seis novos estados aprobaron en referendo a súa prohibición.

"As nosas familias tamén estaban na cadea con nós"

"Somos 30 exculpados os que colaboramos coa asociación", explica Ray Krone, que engade que "o obxectivo fundamental é contar as nosas historias e as das nosas familias para cambiar a visión da xente sobre a pena de morte". Salienta a importancia desta experiencia directa e do impacto particular que ten na xente cando o escoita en primeira persoa: "Ti podes ser un profesor universitario e repetir o que está escrito nun libro, pero non é o mesmo que se viviras esa experiencia: tanto a experiencia de ser arrestado, de ser xulgado e condenado a morte, coma a experiencia de volver ser unha persoa libre".

Na actividade de Witness to Innocence tamén colaboran os familiares dos condenados e tamén vai dirixida a eles, como forma de compartir experiencias e de dar apoio: "As nosas familias tamén estaban na cadea con nós. Déronnos apoio e forza porque hai moitos momentos nos que pasas por fases depresivas", comenta Krone. Neste senso, outra das actividades que levan a cabo son sesións de terapia de grupo dirixidas ás persoas que están condenadas e ás súas familias: "E creo que a axuda que lles emprestamos é moi importante, porque nós sabemos exactamente polo que están pasando, porque nós estivemos antes nesa situación". Cheryl Naill, dona de Ray Krone, forma igualmente parte da asociación e tamén se atopa estes días en España, na xira promovida por Amnistía Internacional.

"Antes de todo isto eu cría na pena de morte"

Ray Krone di que o paso polo corredor da morte "cambia completamente a túa forma de ser, comezando pola túa propia visión sobre a pena de morte". E salienta que "antes de todo isto eu cría na pena de morte: pensaba que era algo que me protexía a min e á miña familia e que as persoas que eran executadas realmente o merecían". Lembra que "cando estás na cadea tes moito tempo para pensar. Eu non fixera nada malo: eu non quebrantara a lei, eu non lle fixera dano a ningúen. Que é o que o noso pais lle está facendo a algúns dos seus cidadáns?". Krone destaca que os procesos non son "igualitarios". "Que foses condenado a morte ou non dependía de en que Estado estiveses, dependía de cal fose a cor da túa pel, dependía de como fora o propio xuízo ou de quen te defendera. Era como tirar os dados sobre a mesa", afirma.

"Cámbiache completamente" -continúa- "Perdes moitos anos da túa vida. Perdes moitos cartos tamén en todo o proceso da defensa e nas viaxes que ten que facer a túa familia. Pero ao final sentes tamén unha satisfacción. Es libre: demostraches a túa inocencia. Todos aqueles anos que pasaches na cadea non foron en van. E sentes que tes que dar algo a cambio: que hai moitas persoas que están pasando polo que ti sufriches". E esa é a razón que move a Cheryl Naill e a Ray Krone a dedicar parte da súa vida ao activismo.

"A pena de morte non fixo que houbese menos asasinatos en Texas"

Naill e Krone son optimistas de cara ao futuro. "Hai moitos sinais que nos indican que estamos no camiño para que a pena de morte sexa abolida nos Estados Unidos", comenta Ray: "nos últimos seis anos seis novos estados aprobaron en referendo a abolición. Tamén se reduciu o número de xurados que chegan a un veredicto de pena de morte". E conclúe: "Hai unha xeración que xa vai indo vella que segue crendo no ollo por ollo e noutras ideas tolas. Pero é moi distinto do que pensa a seguinte xeración. Os que hoxe son nenos nuns anos serán xurados e estarán en contra da pena de morte. Sobre todo porque mirarán cara atrás e verán que en todos estes anos as execucións non serviron para nada e que se cometeron moitos erros". "A pena de morte non fixo que houbese menos asasinatos en Texas, por exemplo", afirma. 

Ray Krone destaca que "é o Estado no seu conxunto, todos os seus habitantes, os que están decidindo que se execute a unha persoa. Independentemente de se estás a favor ou en contra da pena de morte ti non podes apoiar que se execute unha persoa. O sistema está formado por seres humanos e os seres humanos cometen erros". “Vin executar persoas. Vin persoas inocentes en prisión. Vin como todo se convertera nunha cuestión de raza e de ingresos. Non quero que lle ocorra a ninguén máis o que me sucedeu a min, pero se mo poden facer a min, pódelle ocorrer a calquera persoa”, engade.