Redacción | @prazapublica
“Calquera que
sexa o réxime político en que Galiza viva, a nosa terra, autónoma ou non, está
xa proclamada moralmente como unha nación”. Deste xeito Plácido Castro subliñou a importancia histórica da
participación de Galicia no IX Congreso de Nacionalidades Europeas, organismo
da Sociedade de Nacións, que se celebrou do 16 ao 18 de setembro de 1933, e que
supuxo o primeiro recoñecemento oficial do país como nación. O
recoñecemento chegou nun momento no que a Sociedade de Nacións (o equivalente
no perido de entreguerras á actual ONU) comezou a perder autoridade, en boa
medida polas tensións que acabaron levando á Segunda Guerra Mundial. Porén, o
feito histórico e legal ficou e o propio Castelao no Sempre en Galiza salienta
que “Galicia é unha nacionalidade, e como tal foi recoñecida en Berna, polo IX
Congreso das Minorías Nacionais Europeas, adscrito á Sociedade das Nacións”.
Celébranse esta semana os 80 anos deste
recoñecemento, escasamente reivindicado na actualidade, mesmo dende boa parte
do galeguismo. En boa medida foron nos últimos anos o Instituto Galego de Análise e Documentación Internacional
(IGADI) e a propia Fundación
Plácido Castro os que con máis forza chamaron a atención sobre a
importancia do evento, sobre todo no 75 aniversario, coa organización dunha
mesa de debate e coa colocación dunha placa na casa de Plácido Castro en Vigo. Daquela Xulio
Ríos destacaba que "fóra do fin político de cada un, xa
sexa a autodeterminación, a independencia, o autonomismo, o rexionalismo..., o
sucedido en 1933 é un feito histórico" e laiábase que "é unha
realidade da que hai un gran descoñecemento na sociedade e que os líderes
políticos galegos non deberían obviar".
O Congreso de Nacionalidades Europeas naceu en 1925
para reivindicar o dereito á autonomía (administración nacional propia) e ao
libre desenvolvemento cultural das nacións sen Estado e das minorías nacionais
existentes en Europa. Rexeitaba a modificación das fronteiras políticas
existentes e reclamaba sistemas electorais que permitisen ás minorías contar
cunha representación proporcional á súa significación numérica. Para ingresar
no Congreso "a parte solicitante debía achegar probas ou manifestacións
que evidenciaran a súa existencia mediante signos exteriores demostrativos
dunha vida colectiva con carácter duradeiro", como recolle
o IGADI nun especial.
Xa nos anos trinta Galicia achegouse a este
organismo da man de vascos e cataláns e despois de que unha delegación do CNE
(liderada polo seu secretario xeral, o estonio E. Ammende) realizase unha
visita ao noso país. O Partido Galeguista
procuraba fundamentalmente, segundo o IGADI, "o establecemento dun marco
de cooperación cos movementos afíns que permitisen a universalización de
Galicia no dobre senso de facer que Europa nos coñeza e nós coñecer mellor
Europa" e o "recoñecemento da condición de nación por parte dun
organismo internacional de considerable prestixio e reputación".
Plácido Castro, formado no Reino Unido dende moi
novo, foi o encargado de representar a Galicia no Congreso, e foi recibido
polo presidente do Consello da Sociedade Nacións, Mowinckel, primeiro ministro
noruegués, e polo presidente do parlamento suízo, M. Motta. Na declaración
presentada ao congreso proclamábase que Galicia “é unha nación ben definida,
que se diferencia claramente dos outros pobos que habitan España. A súa orixe,
a súa historia, o seu idioma, e os seus costumes xustifican esta diferenza
dunha maneira absoluta", ao tempo que reivindicaba “o dereito
innegable do pobo galego a dispor de si mesmo” e reclanaba "a plena
liberdade do emprego do seu idioma materno, especialmente na instrucción".
A declaración engadía que "Galicia desexa vivir en boas relacións coas
outras nacionalidades de España e quere colaborar con elas para a
regulamentación de tódalas cuestións de interese común. É evidente que non opón
ningún obstáculo á realización dun ideal federal, calquera que sexa a a súa
amplitude".
Á súa volta a Galicia Plácido Castro deu conta da
importancia do que viña de suceder en Berna en tres artigos que publicou en El
Pueblo Gallego, o primeiro o 30
de setembro, no que destacaba que "por primeira vez na súa
historia Galicia concorreu con personalidade propia a un Congreso
internacional". O segundo o 5 de
outubro, no que Castro destacaba que unha das resolucións do
congreso fixera constar que "a autonomía territorial é o medio máis
adecuado de resolve-los problemas minoritarios, cando se trata de minorías que
ocupan, en masa compacta, un territorio definido", o que viña apoiar as
reivindicacións de autogoberno do PG: "velaí algo que se relaciona
directamente co problema de Galicia e vén a confirmar, coa máis alta
autoridade, a posición do movemento galeguista".
O terceiro
artigo, titulado Galicia, nacionalidade europea, facía fincapé na
importancia histórica da participación de Galicia no Congreso. Plácido Castro
salientaba "o recoñecemento por unha organización internacional, integrada
por representantes de corenta millóns de europeos, pertencentes a catorce
nacionalidades, de que o noso pobo constitúe unha nación". Tamén
constataba o pulo que supuxera para a "universalización de Galicia",
o que constituía "outra constante aspiración do galeguismo". No
texto, Castro desbotaba o "separatismo", apostaba por "formar
parte dunha Federación, calquera que sexa a súa amplitude. Federación
hispánica, ibérica, europea ou mundial, con todas se declara compatible o
nacionalismo galego". E concluía que "Galicia, porque é galega,
polos seus propios méritos, conseguiu ocupar un posto que non estivera ó seu
alcance se se conformase con ser un anaco da España grande. É dicir, que
Galicia, sendo galega, é máis universal e ten máis personalidade que se perde a
súa identidade nun estado español uniforme". Neste artigo Castro
proclamou, ademais, que “calquera que sexa o réxime político en que Galiza
viva, a nosa terra, autónoma ou non, está xa proclamada moralmente como unha
nación”.
Ningún comentario:
Publicar un comentario