venres, 11 de febreiro de 2011

Exipto na encrucillada


Emilio Argiz, Xornal (27-1-2011)

É abraiante o panorama dende a cima da presa de Aswan, construída sobre o Nilo polo goberno exipcio, con apoio soviético, entre o 60 e o 71 do S. XX. A un lado, o maior encoro do mundo, inmenso mar interior que alagou Nubia e se introduce no Sudán 500 quilómetros cara o sur. E ó outro, o val do Nilo, a primeira presa británica do 1898, e a cidade de Aswan. “Lago Nasser” foi nomeado o encoro, na honra do gran líder do Exipto moderno, o coronel que no 52 tomou parte no golpe de estado que acabou co monicreque rei Faruk e o protectorado británico, e que do 56 ó 70 foi o presidente dun Exipto gobernado por si, retomando a historia interrompida (case sen matices) dende tempos de Cleopatra.
Cun certo paralelismo con Bourguiba na Tunisia, o de ­Nasser foi un goberno secular e modernizador, e neste caso máis estatalista e pro-soviético (eran tempos de Guerra Fría). ­Unha das súas primeiras accións foi dar un xaque a británicos e franceses e nacionalizar o Canal de Suez , o que lle deu a oportunidade dunha vitoria militar e de erixirse en líder do mundo árabe. E coa nacionalización, virían os ingresos para construír a gran presa que regulase as crecidas do Nilo, e propiciase un amplo programa de regadíos.
Nasser morreu no 70, e foi o seu un goberno de luces e sombras. Pero as guerras con Israel non deben facer esquecer o impulso secularizador, as melloras en educación e sanidade, ou na estrutura de propiedade da terra, acabando cun réxime case feudal. Non chegou o artífice a ver a presa rematada, e tampouco o resultado, que non deixa de ser un extraordinario paradoxo. Porque a presa propiciou a posta en cultivo de moitas terras novas, un rápido crecemento da poboación (Exipto anda polos 80 millóns de habitantes e o Cairo supera os 12), ou ata que o país sexa unha potencia exportadora de algodón ou patacas. Pero a presa mesma converteuse nun enorme talón de Aquiles, tal que un certeiro único mísil acabaría con boa parte dos exipcios (apiñados no val do Nilo) afogados no Mediterráneo. Talón de Aquiles que explica en boa medida a “domesticación” de Exipto dende a morte de Nasser, ou os acordos de paz asinados con Israel no 78, en Camp David.
A Nasser sucedeuno o pro-americano Anwar-el-Sadat, e a este, asasinado no 81, o posibilista Hosni Mubarak. E de novo nun certo paralelismo coa Tunisia, Mubarak leva 30 anos no poder, e como Ben-Alí, e tantos outros dende Marrocos a Xordania, deslizouse cara a unha autocracia corrupta, pero submisa e confortable para occidente. Agora, con 82 anos, pretendía que o seu fillo fose o herdeiro.
Como a Tunisia, Exipto ten unha gran dependencia do turismo europeo como motor económico e unha mocidade que, farta de autocracias, se rebela contra a miseria, a corrupción e a acumulación de riquezas nas mans duns poucos. Desigualdades que son por certo moito máis pronunciadas en Exipto e moi visibles no Cairo, ou Alexandría. E outra semellanza é o papel que está a xogar internet como medio de comunicación e catalizador. Primeiro no Irán, despois na Tunisia e agora en Exipto, parece difícil poñerlle portas ó campo da grande rede, que transmite as novas de xeito instantáneo e articula as mocidades insatisfeitas.
Pero a diferenza de Tunisia, os exipcios non son 10 senón 80 millóns, e o país é o corazón simbólico e físico do mundo árabe. E tamén a diferenza de Tunisia, o islamismo radical ten forza en Exipto, estando detrás, probablemente, do asasinato de Sadat, e con seguridade, das masacres de turistas occidentais no Cairo e en Luxor no 97, ou dos recentes atentados de Sharm-el-Sheikh.
Está por ver pois se Mubarak será unha nova peza do efecto dominó iniciado con Ben-Alí, e se alguén máis se suma. E tamén se estas revoltas son movementos cara unha maior secularización, ou pola contra os integristas acaban tirando proveito delas.

Ningún comentario:

Publicar un comentario