Publicado o Mércores, 24 Outubro 2012. Escrito por Martiño Suárez. Dioivo
O outro día
vin un partido da NFL (National Football League, a liga de fútbol americano);
non pregunten por que, ás veces hai que facer cousas raras para conseguir que o
neno coma a merenda. Tres cuartas partes dos xogadores no campo eran negros, o
que me recordou a figura de Paul Robeson, cantante, actor, avogado, activista
contra o fascismo e tamén atleta ao que lle tocou vivir unha época na que aos
afroamericanos lles estaba vedado, entre tantas outras cousas, o deporte
profesional.
Robeson
naceu cando o século XIX estaba para finalizar. O seu pai escapara aos quince
anos do branco que o escravizaba, cruzando a fronteira entre a implacable
Carolina do Norte e os algo máis tolerantes estados unionistas e participando
despois na Guerra Civil americana do lado antiescravista. Paul era o máis novo
dos irmáns. Os pais conseguiron mandalo á universidade de Rutgers, onde era o
único negro do campus. O rapaz era un prodixio físico, un tipo alto, de cen
quilos de peso, perfecto para un deporte de contacto tan duro coma o fútbol
americano. Así que probou no equipo universitario. Segundo parece, o adestrador
quedou impresionado, quizá porque, con boa parte dos compañeiros (todos
brancos) en contra e zumbándolle todo o posible nos adestramentos, Robeson
negouse a tirar a toalla e seguiu xogando ata que o admitiron. Con todo, varios
equipos rivais advertiron a Rutgers de que non competirían con eles se un negro
estaba no campo, así que o mozo tivo que tragarse a rabia sentado no banco en
varios encontros.
Chegou a
xogar dúas temporadas nunha NFL acabada de crear e realmente escasa en
xogadores de cor, primeiro no equipo de Akron e despois no de Milwaukee.
Retirouse ao acabar os estudos para comezar unha carreira como cantante e actor
que o faría moi popular nos Estados Unidos e en Gran Bretaña.
Pero a fama
e os cartos non lle fixeron esquecer a Robeson a dura historia da súa familia,
nin os golpes dos seus pálidos compañeiros de vestiario, nin as humillacións
diarias que tiña que sufrir a súa xente. Nos anos trinta comezou a interesarse
pola historia da África colonial da que lle viñan os devanceiros e, sendo unha
das poucas estrelas negras do cine sonoro, puido visitar Alemaña e a Unión
Soviética: o racismo do imperio nazi horrorizouno, mentres que, á volta de
Moscova, declarou: "Sentinme na miña casa".
Convertido
xa ao socialismo, Robeson embarcaríase no final do decenio nunha campaña de
apoio ás Brigadas Internacionais que combatían pola República na guerra de
España. En 1938 pasou un mes nas frontes de Madrid e Aragón cantando para as
tropas e animándoas nunha loita que comezaba a torcerse definitivamente. As
crónicas da época (consultadas a través do libro Las Brigadas
Internacionales en la Pantalla, de Magí Crusells) contan que “los hombres
de las trincheras –impasibles ante las balas y el riesgo, vencedores del frío y
de la incomodidad- se han emocionado ante el acento nostálgico de las canciones
de este gran artista de raza negra y alma blanca”. Vaia.
Coma tantos
outros, acabaría pagando o esquerdismo sendo incluíndo nos cincuenta nas listas
negras do senador McCarthy. Morreu nos setenta, feito un símbolo do movemento
americano polos dereitos civís.
Ningún comentario:
Publicar un comentario