Os escravos dos nazis

Unha exposición en Berlín amosa como a poboación civil alemá vía os traballadores forzados do III Reich como algo cotián

CARLOS ÁLVARO ROLDÁN . EFE

Os máis de 20 millóns de europeos deportados e escravizados como traballadores forzosos pola Alemaña nazi entre 1933 e 1945, e a actitude dos propios cidadáns alemáns ante o uso de man de obra escrava, centran desde onte unha ampla exposición no Museo Xudeu de Berlín. A directora de programación do Museo, Cilly Kugelmann, recoñeceu que Traballadores Forzosos, que se poderá ver ata o 30 de xaneiro, ten a iniciativa de presentar os feitos "non exclusivamente desde unha perspectiva xudía", e é pouco habitual no centro.

Aínda que as autoridades nacionalsocialistas comezaron a utilizar traballadores forzosos xa desde 1933, segundo recordou o comisario da exposición, Jens-Christian Wagner, "é a partir de 1942 cando se converte en algo masivo, sobre todo cando a economía alemá queda sen traballadores ó ter que envialos á fronte". "A maioría das empresas alemás non poderían sobrevivir sen eses traballadores escravos", sostivo Wagner, quen destacou tamén que todos os civís alemáns na retagarda foron conscientes da súa existencia e vivírono como algo "cotián".

Non só grandes firmas como Mercedes Benz, BMW ou Siemens se beneficiaron da man de obra escrava ofrecida polas autoridades nacionalsocialistas. Moitos dos traballadores foron destinados a pequenas empresas e fábricas ou a explotacións agrícolas, a máis diso servir como criados ó mesmo exército alemán ou axudar na creación e reparación de estradas e proteccións xunto ás costas, recordou pola súa banda o director da Fundación pola Memoria de Buchenwald e Mittelbaudora, Volkhard Knigge. Para Knigge, a cifra de "máis de 20 millóns" ó falar dos traballadores forzosos "é bastante conservadora".

O contexto racista foi esencial

Neste sentido, subliñou que "o contexto racista foi esencial desde o primeiro momento" e que os alemáns "non tiveron maiores problemas para crear unha relación cotiá" con eses traballadores escravos. O aparello de propaganda nazi, segundo Knigge, "conseguiu en moitos casos deshumanizar os traballadores estranxeiros, que eran catalogados como Untermenschen (seres humanos inferiores)".

O comisario Wagner explicou que, aínda que cada día os datos deben actualizarse, calcúlase que os países do Leste -que foron caendo ante o empuxe da maquinaria de guerra nazi- achegaron preto de 8,4 millóns de traballadores forzados. Entre os prisioneiros de guerra, 4,6 millóns fixeron traballos forzosos, ós que se sumaron 200.000 condenados en prisión.

Wagner sinalou que se estima en 110.000 os xudeus destinados a traballos forzados, ademais dalgúns miles de xitanos e ao redor dun millón de prisioneiros dos campos de exterminio. "Para xudeus e xitanos, o traballo forzoso só era un paso intermedio cara á morte", admitiu Wagner. Günter Saathoff, presidente da Fundación Recordos, Responsabilidade e Futuro, insistiu na presentación da exposición en que "o propio nacionalsocialismo funcionou en gran parte grazas ós traballadores forzosos".

Volkhard Knigge explicou que a exposición intenta evitar "un concepto teatral baseado só na dor ou nas emocións". Máis optaron "por un concepto visual, sen dramas, así a historia cóntase ela mesma a través das imaxes", remarcou Knigge, quen non dubidou en recordar que moitos dos traballadores forzosos que sobreviviron á era nazi despois acabaron en campos de traballo da Unión Soviética.

A mostra conta co patrocinio do presidente de Alemaña, Christian Wulff, e tras o seu paso polo país xermano ten prevista a súa exposición en países Francia e Estados Unidos.

DAVID IRVING

Viaxe de Irving para honrar o Fürer

O historiador e revisionista británico David Irving, coñecido pola súa reincidente negación do Holocausto, visitou onte o antigo cuartel xeral de Adolf Hitler en Polonia, onde tivo lugar o errado atentado contra o Führer, o 20 de xullo de 1944, orquestrado por un grupo de oficiais nazis.

Irving chegou ó lugar arroupado por seguidores europeos e estadounidenses que o seguen na súa viaxe por varios puntos do Polonia, incluídos antigos campos de concentración nazis. A visita do "negacionista" está baixo observación da policía e as autoridades polacas, que seguen o seu percorrido e intervencións por se incorrese en delito. Irving chegou a Polonia hai uns días, á fronte dun grupo de turistas cos que percorre lugares emblemáticos durante a II Guerra Mundial.

Entre os puntos que pretende visitar estaba o cuartel xeral onde o oficial Claus Schenk Graf von Stauffenberg fallou no seu propósito de matar a Hitler, convertido en símbolo da resistencia contra o nazismo.

Na ruta de Irving e os seus seguidores está incluído así mesmo o antigo campo de concentración nazi de Treblinka, os restos do Gueto xudeu de Varsovia e a antiga prisión alemá de Pawiak.

Segundo medios polacos, cada un dos turistas pagoulle preto de 2.000 euros polos seus servizos de guía. A visita de Irving non gusta no país centroeuropeo, onde grupos como a organización antirracista Nunca Máis xa lles pediron ás autoridades que poñan fin a unha presenza que consideran "un insulto ás vítimas da II Guerra Mundial e do Holocausto".

En 2006, David Irving foi arrestado durante unha visita a Austria e condenado por facer apoloxía do nazismo nun discurso de 1989.