Laura L. Ruiz | @lauralruiz
Moitas das persoas que quedan sen emprego atopan na
familia unha vía de salvación. Unha rede de apoios coa que non contan milleiros
de inmigrantes en desemprego, situación que empeora ao non ter papeis.
Todos os días oímos noticias nas que se fala da
porcentaxe de mozos emancipados que tiveron que volver a casa ao non atopar
emprego ou do número de familias que viven na casa da avoa por non poder pagar
a hipoteca. A pesar de que a situación desas persoas dista moito de ser a
desexada, contan cun recurso que ás veces non se valora: unha rede de apoios. A
situación complícase cando se está nun país estranxeiro, a milleiros de
quilómetros da túa familia, sen traballo e sen a posibilidade de axudas sociais
ao estares en situación irregular. “Cando estás enfermo preocúpate quen te vai
coidar, por iso temos que axudarnos entre nós se faltan cartos, un sitio onde
durmir ou se te deteñen”, comenta Djiby Fall, presidente da Asociación sen
Papeis, que presta axuda legal e social ás persoas inmigrantes. O seu
compatriota senegalés Adama incide en que a situación empeorou na venda
ambulante nos últimos tres anos, xa que cada vez é menos rendible e hai máis
acoso policial. “Coa crise -continúa- os máis vulnerables son os inmigrantes e
cada vez máis se xustifica que haxa asociacións para axudarnos entre nós”.
A comunidade senegalesa é un exemplo de
solidariedade en tempos de crises. Non necesitan ser familia para acudiren ao
rescate deles cando son detidos ou chegan a una nova cidade. Isto non ocorre
con outras nacionalidades, o que lles obriga a recorrer a asociacións sen ánimo
de lucro, como a Cruz Vermella ou Ecos do Sur. Alí ofrécenlles programas de
formación, mediación laboral, acompañamento, axuda legal e outros servizos para
poder cubrir as necesidades básicas. Contan desde o programa Teranga de
atención ao inmigrante que cada vez son máis os usuarios que teñen. “Son moitas
as persoas que tiñan en regra os seus papeis, pero ao renovalos quedaron sen
emprego e volveron á ilegalidade”, explica María Garrido, coordinadora do
programa. Atrás quedan anos de xenerosas remesas ao seu país de orixe e de
reagrupación familiar. “Moitos africanos enviaron as súas esposas e fillos de
volta porque saben que alí cando menos teñen para comer e aquí a situación é
moi complicada”, completa Pina, compañeira de María en Teranga.
Comezar de novo
Moitas das persoas inmigrantes que agora se atopan
nunha situación complicada xa estaban integrados no país, con traballos
estables e mesmo hipotecas. Segundo o Instituto Nacional de Estatística,
case trinta mil inmigrantes que vivían en Galicia nos últimos tres anos
decidiron comezar de novo noutra comunidade, noutro país e mesmo volver a casa.
“Euskadi e Cataluña son os destinos de moitos que antes vivían en Galicia. Alí
poden atopar servizos que aquí non hai e iso prexudícanos a todos”, comenta
Nicanor Acosta, quen leva 20 anos axudando ao colectivo inmigrante e a outros
tantos, cedéndolle un local nunha céntrica rúa coruñesa á Asociación sen
Papeis, da que forma parte activa. A voz deste septuaxenario é a voz da
memoria, xa que non entende como pode haber galegos que traten mal aos
inmigrantes cando é a propia historia do seu pobo. “Teño gravada a imaxe de
andaluces e estremeños amoreados en barracóns en Europa e agora estanse
cometendo os mesmos erros”, conta.
Nico, como lle gusta que lle chamen, tamén loitou
pola liberdade de reunión e de expresión, por iso non concibe como se pode
chamar ilegal a ninguén. “Eu cedo o meu local á asociación e os
colectivos que queiran, sen pedir DNI nin mirar ideoloxías”, insiste. “Nós
dicimos que ningunha persoa é ilegal, pero eles non son recoñecidos como
cidadáns pola lei”, apunta Nico, e isto tradúcese en acoso, falta de dereitos,
de servizos e de axudas. “Para poder traballar hai que ter papeis e para poder
ter papeis hai que traballar. É moi complicado”, explica Adama, que comenta que
en moitas ocasións son os empresarios os que se aproveitan da necesidade de
regular a súa situación para non pagar aos inmigrantes polo traballo
feito.
Acoso policial e denuncias
Unha situación de inxustiza que non adoita verse
rexistrada nunha denuncia, xa que a policía non é considerada un aliado para
este colectivo. “Se vas pola rúa cunha persoa branca, non pasa nada. Pero se te
ven só rexístranche até a bolsa da compra”, critica Djiby. A propia Asociación
sen Papeis denunciou o acoso policial ao que se ven expostos moitos vendedores
ambulantes inmigrantes e até a agresión a
un deles o pasado mes de agosto.
“Tanto ten
que leves anos no barrio, traballando; mírante como se acabaras de chegar. Non
hai integración por parte das administracións, non vin nunca un senegalés
traballando no concello”, comenta outro integrante da asociación. A sensación
de aumento da xenofobia é compartida por inmigrantes e asociacións. “Mesmo
entre españois en risco de exclusión social está calando o discurso erróneo
de 'quítannos o traballo'”, indica María Garrido, que aprecia medo entre
os usuarios da asociación sobre as medidas que poida tomar o novo Goberno de
Mariano Rajoy. “A inmigración – reflexiona Adama- non é un problema, é unha
situación puntual. Case calquera país emigrou. Onte foi Galicia, agora fomos
nós, pero xa hai moitos españois emigrando para buscar un futuro mellor”.
A inmigración, tamén
cuestión de xénero
Segundo varias asociacións, o perfil da persoa
inmigrante que sobrevive de mellor xeito á crise é unha muller soa. “O traballo
doméstico é o sector que mellor aguantou. Páganlles menos pero segue existindo,
non como o da construción ou a pesca”, comenta María Garrido. Refírense a cando
unha muller non ten cargas familiares no país de residencia, xa que se os ten
úneselle a incapacidade de conciliación de calquera galega máis a
imposibilidade de contar co apoio dos avós.
Ademais, está o problema de
igualdade. Que nunha parella sexa a muller a única que traballe pode carrexar
máis problemas dos que se aprecian nunha primeira ollada. Igual que ocorre con
moitos galegos, algúns homes non aceptan que se teñan que facer co coidado da
casa e os fillos ao non ter emprego, e aparece a pantasma dos malos tratos. “Ao
investirse o rol de xénero -comenta a coordinadora de Teranga- moitas mulleres
se senten inseguras e eles frustrados, o que desencadea moitas veces en
violencia”. A situación afecta á autoestima e chega á desesperación. “Hai pouco
un usuario suicidouse e non foi o primeiro caso”, asegura Garrido.
Ningún comentario:
Publicar un comentario